نکته روز شماره 29- رابطه نرخ سود بانکی و نرخ تورم
۱۳۹۳/۰۹/۲۹
توضیح اجمالی:
تورم مهم‌ترین عارضه پولی اقتصاد کلان است. هدف‌گذاری ثبات اقتصاد کلان ابزاری مهم‌تر و مقدم‌تر از کنترل تورم ندارد. تورم عارضه‌ای است که به تمامی متغیرهای اقتصادی بجز وجه واقعی یک وجه جاری اضافه کرده است. مصرف جاری، مصرف واقعی، درآمد ملی جاری، درآمد ملی واقعی، نرخ بهره جاری، نرخ بهره واقعی و امثال آن.
زمانی که تورم با نرخ‌های کوچک یک رقمی عارض می‌شود برای محاسبه اندازه واقعی تغییرات، آن را از اندازه جاری تغییرات کسر می‌کنند. مثلاً اگر نرخ تورم 7 درصد و نرخ سود بانکی 17 درصد باشد، می‌گویند نرخ سود بانکی واقعی– یا نرخ بهره واقعی– 10 درصد است. این، البته روشی سرانگشتی است و برای ارقام بزرگ خطای قابل ملاحظه‌ای دارد. به عنوان مثال اگر پرسیده شود که نرخ سود واقعی در شرایط تورم 40 درصد و بهره 20 درصد چقدر است؟ جواب آن 20- درصد نیست. زیرا اگر اصل وام را 100 در نظر بگیرید در پایان سال به 120 ریال (اصل و فرع) تبدیل می‌شود و ارزش واقعی 120 ریال از تقسیم آن بر 1/4 حدود 85 ریال است که سود منفی 15 درصد را نشان می‌دهد نه 20 درصد. مهم‌تر این است که بر خلاف قانون سرانگشتی که در تورم 120 درصد و نرخ بهره 20 درصد به نتیجه منفی صد در صد سود سالیانه می‌رسد و ظاهراً اصل سرمایه یا سپرده یا وام نیز مستهلک می‌شود، در واقعیت چنین نیست، بلکه در این حالت نرخ سود واقعی نه منفی 100 درصد، بلکه منفی 45 درصد است...