تعاریف فراداده های مربوط به آمارها و محصولات آماری
دوره های زمانی ارائه گزارش
گزارشات بصورت مقایسه ای با دوره مشابه سال قبل می باشد و همچنین امکان گزارش روزانه ، هفتگی ، ماهانه ، فصلی و سالانه نیز وجود دارد.
تعاریف و مفاهیم
بندر
عبارت است از فضای گسترده‌ای از آب و خشکی که شامل حوضچه‌های اصلی و فرعی آرام، اسکله‌ها، تاسیسات ، تجهیزات و ساختمان های جنبی واقع در خشکی جهت تردد ایمن شناورها به منظور انجام عملیات به موقع (تخلیه ، بارگیری) است.
بنادرتابعه
عبارتند از بنادر کوچکتری که زیر نظر بندر بزرگتر به فعالیت می‌پردازند.
اسکله یا بندر خصوصی :
اسکله ها یا بنادری هستند که کلیه زیر ساخت و روساخت آن با سرمایه غیر دولتی ساخته شده و مورد بهره برداری قرار می گیرد.
اسکله اختصاصی :
اسکله هایی که با سرمایه بخش دولتی (غیر از سازمان بنادر و دریانوردی) ساخته شده و برای کالایی خاص و یا بهره بردار خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
تعداد پست اسکله
تعداد اسکله‌های موجود در بندر
لنگرگاه داخلی
عبارتست از محدوده‌ای ایمن در نزدیکی بندر جهت توقف و لنگراندازی کوتاه‌مدت کشتیها می باشد.
لنگرگاه خارجی
عبارتست از منطقه‌ای ایمن در خارج از محدودة بندر برای توقف و لنگراندازی کشتیها.
شاخص های عملیاتی
عملکرد کشتی (تن بر ساعت): نسبت کل تناژ تخلیه و بارگیری بر کل ساعات توقف در بندر
عملکرد اسکله (تن بر ساعت): نسبت کل تناژ تخلیه و بارگیری بر کل ساعات توقف در اسکله
عملکرد بندر (ساعت): نسبت کل تناژ تخلیه و بارگیری بر کل ساعات توقف در اسکله
ضریب اشغال اسکله (درصد): کل ساعات اشغال اسکله بر کل ساعات شبانه روز
متوسط زمان انتظار
عبارتست از حاصل تقسیم زمان انتظار شناورهای غیرنفتی (بالای هزار تن) پایان عملیاتی بر فروند شناور (واحد: روز)
متوسط زمان سرویس
عبارتست از حاصل تقسیم زمان سرویس شناورهای غیرنفتی (بالای هزار تن) پایان عملیاتی بر فروند شناور (واحد: روز)
شناور
به هر وسیله نقلیه آبی که قابلیت دریانوردی در کلیه آب های مجاز را داشته باشد شناور می گویند.
شناور جمع‌آوری آلودگی نفتی:
شناوری است که تجهیزات لازم برای جمع‌آوری مواد نفتی در سطح آب را دارا می باشد.
لایروب
واحدی شناورکه جهت لایروبی آبراهها، کانال دسترسی، حوضچه ها و پای اسکله‌های بندر بکار می‌رود.
یدک‌کش
عبارتست از واحد شناوری که با قدرت موتور زیاد، جهت انجام امور خدماتی و پهلودهی یا جداسازی کشتی در بندر یا یدک نمودن دوبه در بنادر و آبهای آزاد از آن استفاده می‌شود.
دوبه
عبارتست از وسیله نقلیه آبی بزرگتر از قایق معمولی که نیروی محرکه ندارد و بوسیله یدک‌کش کشیده می‌شود. دوبه معمول ترین وسیله نقلیه دریائی است که توسط آن عمل بارگیری یا تخلیه کالای کشتیهای عظیم اقیانوس‌پیما که نمی‌توانند در کنار اسکله پهلو بگیرند و مجبور به توقف در لنگرگاه هستند صورت می‌گیرد. آبخور دوبه معمولاً کم است و جهت امور خدماتی مانند آب رسانی، سوخت‌رسانی و انتقال کالا (دوبه‌کاری) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قایق تدارکاتی و خدمه بر
شناوری است که مخصوص حمل مواد غذایی و مایحتاج کشتیها بوده و مواد و لوازم مورد نیاز کشتیها و همچنین خدمه آنها را انتقال می‌دهد.
بویه‌گذار
شناوری که دارای تجهیزات مخصوص بویه‌گذاری می‌باشد.
سوخت رسان
شناوری است که دارای مخازن نگهداری سوخت می‌باشد و منحصراً به امر سوخت‌رسانی به کشتیها در آبهای داخلی و بین‌المللی می‌پردازد.
شناور خدماتی
شناوری است که جهت ارائه خدمات دریائی مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند یدک کش و قایق و …
کشتی یخچالی
کشتی است که فضاهای بارگیری آن دارای کنترل درجه حرارت بوده و جهت حمل کالاهائی مانند گوشت ، لبنیات و …. بکار می‌رود.
کشتی تانکر
کشتی است که جهت حمل مواد مایع نفتی و غیر نفتی بکار گرفته می‌شود
کشتی رو - رو
کشتی است که وسایل نقلیه زمینی موتوری می‌توانند مستقیماً به آن وارد یا از آن خارج شوند.
کشتی ماهیگیری
کشتی است که جهت ماهیگیری و صید آبزیان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشتی تحقیقاتی وآموزشی
کشتیهایی که به منظور تحقیقات علمی و آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند.
کشتی بار و مسافر
شناوری است که توانایی پذیرش مسافر و حمل بار را به صورت توأم دارد.
کشتی مسافری
کشتی است که اختصاصاً جهت حمل مسافر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشتی فله بر خشک
کشتی است که جهت حمل کالاهای فله خشک مانند گندم، جو ، ذرت و ذغال سنگ بکار می‌رود.
کشتی تمام کانتینری
کشتی است که فقط قابلیت حمل کانتینر را دارد .
کشتی باری
کشتی است که جهت حمل انواع کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کشتی اجاره ای
کشتی است که به صورت اجاره‌ای کار می‌کند. این اجاره می‌تواند به صورت زمانی یا سفری باشد.
کشتیهای خطوط منظم (Liner)
اینگونه کشتیها در خطوط منظم با جدول زمان بندی مشخص شده در خط سیر و نرخ کرایه حمل معینی که معمولاً توسط کنفرانسهای بین‌المللی و منطقه‌ای مشخص می‌گردد، مبادرت به حمل کالا بین بنادر می‌نمایند.
موتور لنج (شناورهای سنتی)
واحدهای کوچک اعم از چوبی، فایبر گلاس و ... که بصورت سنتی عملیات حمل کالا بین بنادر داخلی و احیاناً بنادر کشورهای همجوار را انجام می‌دهند.
ظرفیت خالص کشتی Net Tonnage (NT) :
این ظرفیت برابر است با ظرفیت ناخالص کشتی (GT) منهای فضاهای مربوط به خدمه و مسافر، موتورخانه و پل فرماندهی.
ظرفیت ناخالص کشتی (GT) Gross Tonnage
قابل ذکر است که براساس اصلاحیه کنوانسیون اندازه گیری ظرفیت، GRT تبدیل به GT شده و فرمول محاسبه آن به شرح زیر تعیین شده است :
GT=K*V
0.02 log V+0.2=K
حجم کلیه فضاهای محصور شده در کشتی = V
ظرفیت ناخالص ثبت شده کشتی GRT- Gross Registerd Tonnage
عبارتست از حجم تمام فضاهای بدنه و عرشه کشتی اعم از انبارها ، موتورخانه ها، مخازن سوخت و آب ، فضای بسته بالای عرشه که قابلیت بارگیری کالا را داشته باشد. مواردی چون فضای مورد استفاده و استراحت خدمه و مسافر ، پل فرماندهی کشتی و انبار آذوقه با برخی از استثنائات به شرح زیر از آن کسر می گردد :
- فضاهای مربوط به اتاق نقشه و مخابرات و علائم کمک ناوبری
- فضاهای مربوط به جمع آوری زنجیر و موتورگیرباکس لنگر کشتی و دوار (کابستون)
- فضاهای مربوط به نگهداری وسائل ایمنی و باطریها
این ظرفیت حجمی است و هر 100 فوت مکعب یا 2.83 مترمکعب برابر با یک تن ظرفیت غیرخالص می باشد.