با هدف
افزایش آگاهی همگانی در خصوص نقش مهم هیدروگرافی در زندگی انسان ها
21 ژوئن مقارن با یک تیر ماه "روز جهانی
هیدروگرافی" نام گرفته است
سازمان بین المللی هیدروگرافی هر سال برای این روز شعاری تعیین می کند
شعار سال 2020 میلادی
«هیدروگرافی- فعال نمودن فناوری های
مستقل»
«Hydrography-
Enabling Autonomous Technologies»
آنچه درباره هیدروگرافی باید
بدانیم
سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO) صرفاً یک سازمان مشاوره ای و فنی بین الدولی است که در سال 1921 تأسیس شد.
تأسیس این سازمان به منظور حمایت از ایمنی دریانوردی و حفاظت از محیط زیست دریایی بوده است.
هدف از تأسیس این سازمان را می توان به 4 بخش زیر تقسیم نمود:
هدف اصلی سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO) حصول اطمینان از نقشه برداری و تهیه نقشه های دریایی (چارت) از کلیه دریاها، اقیانوس ها و آبراه های قابل کشتیرانی در سراسر جهان با ایجاد یک محیط جهانی است تا کشورها در آن بتوانند نسبت به ارائه به موقع و متناسب داده های هیدروگرافی، محصولات و خدمات داده ای اقدام نمایند.
نقش سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
سازمان بین المللی هیدروگرافی(IHO) سه نقش اصلی را جهت بهبود چارت های بین المللی دریایی و هیدروگرافی در بین کشورهای عضو ایفا می نماید:
- تدوین راهنما و استانداردهای بین المللی لازم برای انجام هیدروگرافی و تهیه چارت های دریایی
- هماهنگی جهت ارائه چارت های دریایی مناسب و خدمات هیدروگرافی در سطح جهانی و منطقه ای
- توسعه توانمندیهای هیدروگرافی در میان کشورها از طریق همکاری های منطقه ای و برنامه های آموزشی
تعریف هیدروگرافی و کارتوگرافی از نگاه سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
هیدروگرافی (آب نگاری) شاخه ای از علوم کاربردی است که به اندازه‌گیری و تشریح فیزیکی اقیانوس‌ها، دریاها، مناطق ساحلی، دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و همچنین پیش بینی تغییرات آنها در گذر زمان پرداخته و به منظور تأمین ایمنی ناوبری و پشتیبانی از تمامی فعالیت‌های دریایی (شامل: توسعه اقتصادی، امنیت، دفاع، علوم تحقیقات و حفاظت محیط زیست دریایی و خدمات مشاوره ای) انجام می پذیرد.
کارتوگرافی (نقشه نگاری)، علم و فن تهیه نقشه می باشد که کلیه مراحل تهیه نقشه را در بر می گیرد. کار کارتوگراف (نقشه نگار) شاملتنظیم پیش نویس، ترکیب اطلاعات، استفاده از نقشه ها و مدارک مربوطه،انتخاب شبکه،تعیین علایم و نوشته ها،هماهنگی اطلاعات موجود در نقشه، طراحی اطلاعات حاشیه نقشه، انتخاب روش ترسیم و چاپ و تکثیر نقشه می شود.
اهمیت امر هیدروگرافی و تعهدات قانونی
مطابق مقرره 4 فصل پنجم کنوانسیون سولاس، کشورهای متعاهد موظفند کلیه اقدامات لازم را انجام دهد تا اطمینان حاصل نماید هنگامی که اطلاعات مربوط به خطرات موجود از هر منبع موثقی دریافت می گردد، به نحو مناسبی به اطلاع افراد مربوطه می رسد و به سایر دولت‌های ذینفع نیز مخابره می گردد.
و طبق مقرره ٩ از این فصل، کلیه کشورهای متعهد به کنوانسیون سولاس موظف می باشند تا خدمات هیدروگرافی و نشریات هیدروگرافی را تهیه و به روز رسانی نمایند.
وضعیت کشورهای عضو در سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
- این سازمان درحال حاضر دارای 93 کشور عضو می باشد و چندین کشور در حال پیوستن به این سازمان می باشند.
- کشورهایی که عضویت آنها لغو گردید، عبارتند از: صربستان، جمهوری دومینیکن و سوریه
- تعداد کشورهای غیر عضو عبارتند از: 62 کشور، که بیشتر آنها کشورهای آفریقائی و آمریکای لاتین هستند.
تصویر 4: کشورهای عضو سازمان بین المللی هیدروگرافی در یک نگاه
(رنگ آبی نمایانگر
کشورهای عضو و رنگ خاکستری نمایانگر کشورهای غیرعضو است)
ساختار سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
در سازمان بین المللی هیدروگرافی بالاترین نهاد، مجمع می‌باشد که متشکل از نمایندگان کشورهای عضو است. در سطح بعدی شورا، کمیته مالی و دبیرخانه سازمان قرار دارد که به فراخور موضوعات مرتبط، هماهنگی بین اعضا را بر عهده دارند. نهایتاً در سطح سوم کمیته‌های تخصصی IHO نقش محوری در تصمیمات تخصصی مربوط به حوزه هیدروگرفی ایفا می‌نمایند. علاوه بر کمیته مالی، کمیته هماهنگی بین منطقه‌ای (IRCC) و کمیته خدمات و استانداردهای هیدروگرافی(HSSC) به عنوان دو رکن اصلی در سازمان IHO، نقش مهمی در تصمیمات این سازمان بین‌المللی ایفا می‌نمایند.
شورای سازمان بین المللی هیدروگرافی از 30 کشور عضو تشکیل شده است که دو سوم کشورهای دارای کرسی از کمیسیونهای منطقه ای هیدروگرافی و یک سوم باقیمانده از کشورهای دارای بیشترین منافع هیدروگرافی یا بیشترین تناژ کشتی های تحت پرچم انتخاب می شوند.
با عنایت به ضرورت ارتقاء و هماهنگی آن دسته از فعالیت هایی که می توانند از یک رویکرد منطقه ای برخوردار شوند و همچنین با درنظر گرفتن این نکته که ظرفیت سازی و استفاده بیشتر از جمع آوری داده های دریایی به عنوان هدف استراتژیک IHO تعیین شده است، سازمان بین المللی هیدروگرافی نسبت به تأسیس کمیته ای تحت عنوان هماهنگی بین منطقه ای (IRCC) اقدام نمود.
کمیته خدمات و استانداردهای هیدروگرافی(HSSC) نیز با هدف ترویج و هماهنگی توسعه استانداردها، مشخصه ها و رهنمودهای خدمات و تولیدات رسمی به منظور تأمین نیازهای دریانوردان و سایر کاربران اطلاعات هیدروگرافی ایجاد گردید.
روز جهانی هیدروگرافی
- در سال 2005 میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تصویب قطعنامه A/60/30 به کلیه کشورها توصیه نموده تا به منظور ارتقاء ایمنی دریانوردی به ویژه در مناطقی که ناوبری بین المللی در آنها انجام می گیرد و یا بنادر و مناطق دریایی آسیب پذیر یا حفاظت شده، با سازمان بین المللی هیدروگرافی همکاری نمایند.
- بر این اساس روز 21 ژوئن مقارن با 31 خرداد ماه، با هدف ایجاد فرصتی برای افزایش آگاهی همگانی در خصوص نقش مهمی که هیدروگرافی در زندگی هر فرد ایفا می کند، روز جهانی هیدروگرافی نامیده شد و هر ساله برای این مهم شعاری در سازمان بین المللی هیدروگرافی تعیین می گردد.
- شعار سال 2020 میلادی عبارت است از:
«هیدروگرافی- فعال نمودن فناوریهای مستقل» ، «Hydrography- Enabling Autonomous Technologies»
سال های 2019 و 2021 در تاریخ سازمان بین المللی هیدروگرافی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. سال 2019 صدمین سالگرد کنفرانس بین المللی هیدروگرافی است که در سال 1919 در لندن برگزار گردید و سال 2021 صدمین سالگرد تشکیل اداره بین المللی هیدروگرافی (IHB) در سال 1921 در موناکو است که مقدمه تشکیل IHO نوین محسوب می شود. به همین منظور سازمان بین المللی هیدروگرافی سال های 2019- 2020 و 2021 را برای بزرگداشت صدسالگی خود در نظر گرفته و از کشورهای عضو خواسته است تا مراسمی را در این خصوص در کشور خود برگزار نمایند.
وضعیت کشور جمهوری اسلامی ایران در سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)
جمهوری اسلامی ایران در سال 1343 به عضویت سازمان بین المللی هیدروگرافی درآمده و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع ملی سازمان بین المللی هیدروگرافی (IHO)، در کشور است که مدیریت و مسئولیت هیدروگرافی کانال های ورودی، لنگرگاهها و حوضچه های بنادر جنوبی و شمالی کشور را برعهده دارد. از طرفی سازمانهای نقشه برداری کشور و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح نیز با دارا بودن تجهیزات هیدروگرافی و کادر فنی و مجرب هیدروگرافی آبهای تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران و تهیه نقشه های دریانوردی کاغذی و دیجیتالی طبق استانداردهای شناخته شده بین المللی را بر عهده دارند و به عنوان تولید کنندگان صلاحیت دار نقشه ها، سازمان بنادر و دریانوردی را در اقدامات و وظایف مرتبط با سازمان بین المللی هیدروگرافی یاری می کنند..
کمیسیون های منطقه ای هیدروگرافی
کمیسیون های منطقه ای هیدروگرافی متشکل از کشورهای عضو و سایر کشورهای غیر عضو حاضر در هر منطقه که تمایل به حضور در این کمیسیون ها را دارند، می باشد. در حال حاضر دنیا به 15 منطقه تقسیم شده است که جمهوری اسلامی ایران در منطقه دریایی راپمی (شامل خلیج فارس و دریای عمان و بخشی از شمال دریای عرب) قرار گرفته است.
این کمیسیونها با نظارت و هماهنگی تنگاتنگ سازمان بین المللی هیدروگرافی به منظور بررسی و حل و فصل مسائل و مشکلات مربوط به هیدروگرافی و تهیه چارتهای دریایی اعم از کاغذی و الکترونیکی مناطق تعیین شده و تبادل نظر در خصوص اقدامات مشترک هیدروگرافی تشکیل شده اند.
اساسنامه کمیسیون منطقه دریایی راپمی (RSAHC) در سال 1379 در تهران تنظیم گردید و کلیه کشورهای منطقه در اجلاس مذکور شرکت داشتند. در حال حاضر کشورهای بحرین، جمهوری اسلامی ایران، کویت، عمان، پاکستان، قطر، عربستان و امارات متحده عربی به عنوان اعضا اصلی این کمیسیون می باشند.
در انتهای هشتمین نشست این کمیسیون در سال 2019 به ترتیب کشورهای ایران و عمان به عنوان رئیس و نائب رئیس کمیسیون هیدروگرافی منطقه دریایی راپمی به مدت دو سال انتخاب شده اند و بر این اساس تا سال 2023 یکی از اعضای شورای سیاستگزاری سازمان بین المللی هیدروگرافی خواهد بود.
کمیته ملی هیدروگرافی
به منظور ایجاد هماهنگی لازم در خصوص تولید نقشه های دریائی و ارائه اطلاعات مورد نیاز دریانوردان و اتخاذ وحدت رویه در این امورکمیته ملی هیدروگرافی (آبنگاری) حسب تقاضای سازمان بنادر و دریانوردی و بنا به مفاد نامه شمارۀ 7471/د/84/م به تاریخ 84/8/8 نمایندۀ مقام معظم رهبری و دبیر (وقت) شورایعالی امنیت ملی و به منظور تهیه و بازبینی نقشه های دریایی سواحل ج. ا. ایران و در سازمان بنادر و دریانوردی تشکیل گردید.
این کمیته به ریاست سازمان بنادر و دریانوردی تشکیل و بالاترین مقام عملیاتی ستاد کل نیروهای مسلح ، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و سازمان نقشه برداری کشور در آن عضویت دارند. در همین راستا دبیرخانه ای نیز تحت عنوان " دبیرخانه کمیته ملی هیدروگرافی(آبنگاری)" در سازمان بنادر و دریانوردی تشکیل شده است .
این دبیرخانه متشکل از کارشناسان ذیربط سازمانهای فوق الذکر می باشد.
یکی از مهمترین وظائف این کمیته تهیه و بازبینی چارت های دریایی سواحل جمهوری اسلامی ایران (آبهای تحت حاکمیت و صلاحیت ) و حصول اطمینان از رعایت مسائل ایمنی دریانوردی بر روی نقشه های دریائی می باشد.
تولید تعداد 89 سلول چارت الکترونیکی دریانوردی از دستاوردهای مهم این کمیته می باشد که برای اولین بار با همکاری اعضاء محقق شده و از طریق اداره هیدروگرافی نروژ(پریمار) بر اساس توافق نامه دو جانبه فیمابین سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت پریمار نروژ و از طریق نمایندگیهای مورد تایید در اختیار دریانوردان در تمامی دنیا قرار گرفته و بطور مستمر بروز رسانی می شود.
شرح وظائف دبیرخانه
- تشکیل کارگروههای تخصصی، تهیه شرح وظایف و دستورالعمل‌های اجرایی کارگروههای تخصصی، تعیین اعضای کارگروهها
- برگزاری جلسات هماهنگی
- بررسی و تعیین فرآیند عملیات و نتایج آن بر اساس استانداردهای مصوب سازمان جهانی هیدروگرافی
- شناسایی مشکلات و موانع و ارائه پیشنهادات لازم در جهت رفع مشکلات و موانع به کمیته ملی
- ارائه اطلاعات مربوط به نقشه های دریایی به مراجع بین المللی و سایر کشورها ، پس از تائید کمیته ملی
- تسهیل در جهت برگزاری نمایشگاه ها و کارگروه های تخصصی هیدروگرافی(آبنگاری)
- تسهیل در انتشار بولتن ها و سایر نشریات علمی در خصوص مسائل هیدروگرافی(آبنگاری)
- تعیین نمایندگان جهت شرکت در اجلاس های سازمان بین المللی هیدروگرافی (آبنگاری)(IHO) و سایر اجلاسهای ذیربط
- تسهیل نشر ، انتشار و ارائه اطلاعات هیدروگرافی(آبنگاری) به کاربران موضوعات مرتبط
- تشکیل کارگروههای تخصصی، تهیه شرح وظایف و دستورالعمل‌های اجرایی کارگروههای تخصصی، تعیین اعضای کارگروهها
- برگزاری جلسات هماهنگی
- بررسی و تعیین فرآیند عملیات و نتایج آن بر اساس استانداردهای مصوب سازمان جهانی هیدروگرافی(ابنگاری)
- شناسایی مشکلات و موانع و ارائه پیشنهادات لازم در جهت رفع مشکلات و موانع به کمیته ملی
- ارائه اطلاعات مربوط به نقشه های دریایی به مراجع بین المللی و سایر کشورها ، پس از تائید کمیته ملی
- تسهیل در جهت برگزاری نمایشگاه ها و کارگروه های تخصصی هیدروگرافی(آبنگاری)
- تسهیل در انتشار بولتن ها و سایر نشریات علمی در خصوص مسائل هیدروگرافی(آبنگاری)
- تعیین نمایندگان جهت شرکت در اجلاس های سازمان بین المللی هیدروگرافی (آبنگاری)(IHO) و سایر اجلاسهای ذیربط
- تسهیل نشر ، انتشار و ارائه اطلاعات هیدروگرافی(آبنگاری) به کاربران موضوعات مرتبط