نکته روز شماره 15- عبور ترکیه از بحران تورم افسار گسیخته در گفت و گو با اوزگور دمیرکل، اقتصاد دان صندوق بین المللی پول
۱۳۹۳/۰۸/۰۳
اوزگور دمیرکل، اقتصاد دان ترکی است که برای چندین سال عضو تیم تحقیقاتی صندوق بین المللی پول بوده و روی اقتصاد ایران کار می کند. او که چندین بار به ایران سفر کرده است، با توجه به تجربه خود در مورد کنترل تورم در ترکیه، توصیه هایی برای معضل تورم در ایران دارد. متن زیر بر اساس گفت و گو با وی در مورد چگونگی کنترل تورم و اصلاحات پولی مورد نیاز شکل گرفته است.
ترکیه چگونه توانست تورم های فزاینده را کنترل و تورم بیش از 70 درصدی سال 2001 را تک رقمی کند؟
قبل از بحران سال 2001، ترکیه بیش از 25 سال با تورم بالا و مزمن دست و پنجه نرم می کرد. با وجود تحولات گسترده در سیاست های اقتصادی میانگین نرخ تورم ترکیه در این دوران 30 درصد بود. در طول دهه 1970 و هنگامی که سیاست جایگزینی صادرات و نظام تثبیت نرخ ارز به سقوط ارزش پول منجر شد، تورم باز هم افزایش یافت. به همین ترتیب، پس از سیاست های آزاد سازی در دهه 1980 و تشدید تکانه های خارجی در دهه 1990 تورم سیر صعودی در پیش گرفت. در پایان دهه 1990 اقتصاد در حالت رکود قرار گرفت و تورم به بالای 50 درصد رسید. همزمان نرخ های واقعی بهره و الزامات وام گیری در بخش دولتی میزان بدهی دولت را به سطوح ناپایدار رساند.
تورم بالا عمدتاً محصول مشکلات دنباله دار در امور مالی بخش دولتی بود. تسلط مالی نقشی حیاتی داشت؛ به ویژه کسری مالی شدیدی که توسط بانک مرکزی و از طریق چاپ پول تامین می شد. این امر به همراه
سیاست های قیمت گذاری آب و برق و انرژی توسط دولت به منظور افزایش درآمدها برای جبران کسری بودجه و افزایش سخاوتمندانه حقوق و دستمزدها- بدون افزایش سطح بهره وری- به بالا رفتن تورم کمک کرد.
هماهنگ سازی قراردادها بر اساس شاخص تورم فراگیر شد و خودثباتی در تورم ایجاد کرد که شکست ناپذیر به نظر می رسید. به دلیل بی ثباتی در محیط سیاسی و اقتصاد کلان اکثر تلاش ها برای مهار تورم با شکست مواجه می شدند. علاوه بر این سیاست های پولی پوشش دهنده در طول این دوره ثبات تولید و مالی را بر ثبات قیمت ها اولویت می داد...