ارائه خدمات دریایی- هوایی جستجو و نجات دریایی
کنوانسیون جستجو و نجات دریایی ( International Convention on Maritime Search and Rescue (SAR
کنو
انسیون جستجو و نجات دریایی که در ٢٧ آوریل ١٩٧٩ در کنفرانس هامبورگ تصویب و در ٢٢ ژوئن ١٩٨٥ لازم‌الاجرا شد، با هدف تدوین سیستمی جهانی برای جستجو و نجات ایجاد شده است تا هماهنگی لازم توسط سازمانهای نجات و همکاری لازم میان سازمانهای نجات همسایه (در صورت نیاز) برای نجات افراد دچار اضطرار در دریا، بدون توجه به محل وقوع سانحه انجام شود. دولت ج.ا.ایران در سال 1373 به کنوانسیون مذکور ملحق گردید.
با این که فرهنگ دریانوردی و معاهدات بین‌المللی (از قبیل کنوانسیون بین‌المللی ایمنی جان افراد در دریا (سولاس، ١٩٧٤) بر لزوم شتافتن کشتیها به یاری شناورهای دچار اضطرار تاکید دارند، اما تا پیش از تصویب کنوانسیون جستجو و نجات هیچ سیستم بین‌المللی عملیات جستجو و نجات را پوشش نمی‌داد. در برخی مناطق سازمانهای منسجمی برای ارائه کمک‌های فوری و موثر وجود داشت و در برخی نواحی هیچ سازمانی از این دست مشاهده نمی‌شد.
ملزومات فنی
ملزومات فنی کنوانسیون جستجو و نجات در ضمیمه آن ذکر شده است که به پنج فصل تقسیم می‌شود. متعاهدین به کنوانسیون باید از اتخاذ ترتیبات لازم برای ارائه خدمات کافی جستجو و نجات در آبهای ساحلی خود اطمینان حاصل نمایند. همچنین از متعاهدین دعوت می‌شود توافق‌های جستجو و نجات با کشورهای همسایه خود به منظور انجام مواردی از قبیل تعیین مناطق جستجو و نجات، مشارکت در استفاده از تسهیلات، تدوین فرایندهای مشترک، آموزش و بازدید منعقد نمایند. طبق مفاد این کنوانسیون، متعاهدین باید ترتیباتی را جهت تسهیل و تسریع ورود واحدهای نجات (پروازی و شناور) سایر متعاهدین به آبهای سرزمینی خود اتخاذ نمایند.
این کنوانسیون همچنین به اتخاذ تدابیر لازم جهت آماده‌سازی متعاهدین برای جستجو و نجات دریایی از قبیل ایجاد مراکز اصلی و فرعی هماهنگی نجات اشاره و چارچوبی از فرایندهای عملیاتی برای شرایط اضطرار و فوریت و در طول عملیات‌های جستجو و نجات، مانند تعیین هماهنگ‌کننده عملیات در صحنه و وظایف آن ارائه می‌کند. متعاهدین باید سیستم‌های گزارش‌دهی کشتیها که به کمک آنها کشتی ها موقعیت خود را به یک مرکز رادیویی در ساحل اطلاع می‌دهند را برای خود ایجاد نمایند. این کار به کاهش فاصله زمانی میان قطع تماس با کشتی و آغاز عملیات جستجو منجر می‌شود و به انتخاب فوری شناورهایی در آن نزدیکی به منظور کمک رسانی (خصوصاً در موارد پزشکی) به شناور مضطر کمک خواهد کرد. این کنوانسیون شامل ٨ ماده و یک ضمیمه در ٥ فصل می‌باشد که مهمترین آنها عبارتنداز:
فصل سه: همکاری میان کشورها
طبق این فصل، متعاهدین باید سازمانهای جستجو و نجات خود را آماده و در صورت نیاز با کشورهای همسایه خود هماهنگ نمایند. در صورتی که به گونه‌ای دیگر میان کشورهای مربوطه توافق نشده باشد، متعاهدین باید طبق قوانین و مقررات ملی خود اجازه ورود فوری واحدهای نجات (پروازی و شناور) سایر متعاهدین به سرزمین و آبهای سرزمینی خود، صرفاَ برای مقاصد جستجو و نجات اتخاذ نمایند.
فصل چهار: فرایندهای عملیاتی
طبق این فصل، مراکز اصلی و فرعی هماهنگی نجات باید اطلاعات به‌روز درباره تسهیلات جستجو و نجات و ارتباطات در منطقه، و همچنین طرحهایی دقیق برای اجرای عملیات‌های جستجو و نجات در اختیار داشته باشند. متعاهدین باید به صورت انفرادی یا با همکاری یکدیگر قادر به دریافت پیام‌های اضطرار به صورت شبانه‌روزی باشند.
مراکز اصلی و فرعی هماهنگی جستجو و نجات دریایی
1- منطقه خلیج فارس و دریای عمان:
بندر امام
مراکز فرعی: اروندکنار- سجافی- خرمشهر
بندر بوشهر
مراکز فرعی: خارک- عامری- دیر- عسلویه
بندرعباس
مراکز فرعی: لنگه- کیش- جاسک- قشم- ابوموسی- لاوان-سیری
بندر چابهار
2- منطقه دریای خزر
بندر امیرآباد
بندر نوشهر
بندر انزلی
ارائه خدمات دریایی- هوایی جستجو و نجات دریایی
کنترل و پایش آبهای تحت حاکمیت کشور با واحدهای پروازی
در اجرای مفاد کنوانسیون جستجو و نجات دریایی (SAR) و همچنین پایش و مقابله با آلودگیهای محیط زیست دریایی شامل دو کنوانسیون بین المللی OPRC و MARPOL و پروتکل OPRC-HNS که سازمان بنادر و دریانوردی متعهد به اجرای الزامات آنها می باشد، اقدام به تمدید و عقد قرارداد بهره برداری از واحدهای پروازی نموده است.
در این خصوص 5 فروند بالگرد ویژه دریایی، دو فروند هاورکرافت و یک فروند هواپیمای گشت دریایی از سرویس های حمل و نقل نیروی دریایی ارتش ج.ا. ایران و 3 فروند بالگرد از شرکت هواپیمایی PASCO (بخش خصوصی) نموده است. عمده فعالیت پروازهای بالگردها و هواپیما در مناطق دریایی و مسیرهای پرتردد کشتیرانی در خلیج فارس، تنگه هرمز، دریای عمان و دریای خزر صورت می پذیرد.
بالگرد، هواپیما و هاورکرافت تحت قرارداد:
1- سرویس های حمل و نقل نیروی دریایی ج.ا. ایران:
دو فروند سیکورسکی از نوع SH-3D مستقر در بندرعباس و چابهار
سه فروند BELL212 SH-3D مستقر در بوشهر، جاسک، رشت (انزلی)
یک فروند هواپیمای دوموتوره مدل F-27 یا (Friendship) مستقر در بندرعباس برای گشت های هوایی بکار گرفته شده که عمدتا ماموریتهای آن پایش های هوایی برای کنترل کشتیها در خطوط کشتیرانی و مقابله با آلودگیهای نفتی در دریا می باشد. از این هواپیما نیز در بخش جستجو و نجات دریایی (برای جستجوی شناورهای مضطر و همچنین شناسایی کشتیهایی) که ایجاد آلودگی می کنند استفاده می شود.
یک فروند هاورکرافت BH-7 مستقر در بندرعباس
یک فروند هاورکرافت SRN-6 مستقر در بندرعباس
2- شرکت خصوصی PASCO :
یک فروند بالگرد BELL412 EP مستقر در جزیره کیش
یک فروند بالگرد BELL212 مستقر در جزیره کیش
یک فروند بالگرد BO 105 مستقر در جزیره کیش
« روش هماهنگی برای درخواست پرواز بالگرد »
الف) پروازهای اضطراری
پروازهای اضطراری با بالگرد فقط برای ماموریتهای SAR و برخی (شرایط خاص) درخصوص مقابله با آلودگیهای محیط زیست دریایی تعریف شده است.
برای درخواست و انجام این قبیل ماموریتها، مسئولین مجاز MRCC ها و معاونین دریایی و بندری بنادری که دارای بالگرد می باشند، مستقیماً بالگرد مورد نیاز را از پایگاه های هوادریا طبق فرمت مخصوص و روشهای تدوین شده که قبلاً ارسال گردیده است، درخواست و ماموریتهای اضطراری را اجرا و مراتب را همزمان با تلفن و سپس با نمابر به اداره ارتباطات، جستجو و نجات دریایی اعلام نمایند.
شماره های تماس:
شماره تلفن های اختصاصی جهت هماهنگی در وقت اداری در روزهای کاری عبارتنداز:
84932171 021 02184932149
شماره نمابر: 84932190
ب) پروازهای عادی
کلیه پروازهای گشت برای کشف، پایش و مقابله با آلودگیهای دریایی که شرایط اضطرار ندارند و همچنین سایر ماموریتهایی که نیاز به پرواز بالگرد دارند، به عنوان پروازهای عادی تلقی می شوند و برای درخواست و انجام آن هماهنگیهای قبلی با اداره کل ایمنی و حفاظت دریایی مورد نیاز است.
درخواست های مکتوب با امضاء معاونین دریایی و بندری یا مدیر کل بندر متقاضی به شماره نمابر: 84932190 یا 88651117 ارسال گردد.
درخواست پرواز در اداره کل ایمنی و حفاظت دریایی بررسی و مجوز به بندر مربوطه اعطاء می گردد. MRCC ها طبق فرمت مخصوص و روشهای تدوین شده نسبت به درخواست و انجام پرواز از پایگاه های هوادریا اقدام خواهند کرد.
شماره های تماس
شماره تلفن های اختصاصی جهت هماهنگی در وقت اداری در روزهای کاری عبارتنداز:
84932171 021 02184932175
ج) هماهنگ کننده متمرکز
مسئولین هماهنگ کننده متمرکز در اداره کل ایمنی و حفاظت دریایی می باشند.
عملیات جستجو و نجات دریایی با بالگرد Sikorsky SH و شناور ناجی
بالگرد BELL AB-212
هواپیمای Friendship
پرواز عملیاتی بالگرد برای پایش هوایی از آلودگیهای نفتی
اولین پرواز عملیاتی یک فروند بالگرد Bell مدل AB-212 برای پایش هوایی از آلودگیهای نفتی در مناطق خارک و ابوذر (در شمال خلیج فارس)، در آذرماه سال 1389 در بوشهر انجام گردید. از آن تاریخ به بعد، به طور مستمر پایش هوایی ایمنی- زیست محیطی بالگرد Bell در بنادر انجام می گردد.
اولین پرواز بالگرد Bell در آذرماه 1389 با شرایط زیر انجام شد:
مدت این پرواز جمعاً 2 ساعت و 30 دقیقه به طول انجامیده است.
منطقه تحت پوشش گشت هوایی نزدیک به 6000 کیلومتر مربع برآورد می شود.
در مسیر پرواز یک هیات 7 نفره متشکل از معاونت امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی از بوشهر به جزیره خارک انتقال یافتند.
در مسیر گشت هوایی از جزیره خارک به منطقه نفتی ابوذر دو نفر نمایندگان بنادر از بوشهر و خارک در پرواز حضور داشتند و عملیات پروازی را مدیریت نمودند.
در خلال گشت هوایی از مناطق نفتی خارک و ابوذر آلودگیهای نفتی که ناشی از نشت نفت خام از تاسیسات فلات قاره بوده است مشاهده گردید که از آنها مستندسازی (تصویربرداری و عکسبرداری) شده است.
گشت هوایی از مناطق نفتی خارک و ابوذر- آذر ماه 1389
گشت هوایی از مناطق نفتی خارک و ابوذر- آذر ماه 1389
-------------------------------------------------------------------------
شناورهای جستجو و نجات دریایی (ناجی)
مدل: شناور ناجی
ساخت: آلمان (ارلن باخر)
مدل: شناور ناجی
ساخت: نروژ (بوت سرویس)
* مشخصات شناور ناجی بوت سرویس:
طول سرتاسری: 19.6 متر
عمق شناور: 2.85 متر
آبخور با ظرفیت کامل: 1.11 متر
سرعت حداکثر : 43 گره برابر 79 کیلومتر در ساعت در دریای آرام
سرعت خدماتی: 30 گره دریایی برابر با 55.5 کیلومتر در دریای متوسط
ظرفیت ناخالص حجمی: 44
کلاس شناور: D.N.V + 1A1 LC
* ویژگیهای شناور:
ظرفیت مخازن سوخت: 2500 لیتر مخزن سمت راست + 2500 لیتر مخزن سمت چپ
قدرت موتور: 2 *1007 KW at 2300 RPM
قابلیت دریانوردی: تا فورس 8
* قابلیتهای شناور:
کنترل عرشه، سینه، پاشنه و موتورخانه از پل فرماندهی از طریق دوربین های مدار بسته
توانایی برگشتن به حالت اولیه در صورت وارونه شدن
تجهیزات پزشکی بسیار پیشرفته و تور ویژه نجات جهت گرفتن مصدومین
* تجهیزات ارتباطی:
دو دستگاه V.H.F_ D.S.C
M.F/H.F_ D.S.C یک دستگاه
V.H.F Radio یک دستگاه
D.F یک دستگاه
* سیستم ارتباطی اضطراری:
3 Portable G.M.D.S.S
Satellite Communication
Tel. Fax
Internet Linkage
------------------------------------------------------------------------------
مناطق جستجو و نجات دریایی SAR Region
مناطق جستجو و نجات دریایی- نیمه جنوبی کشور
مناطق جستجو و نجات دریایی- نیمه شمالی کشور
----------------------------------------------------------------------------------
نماد (آرم) مصوب جستجو و نجات دریایی
نماد (آرم) جستجو و نجات دریایی