طرح ملی جستجو و نجات دریایی

کنوانسیون بین‌المللی جستجو و نجات دریایی(Search and Rescue)  در سال 1979 در سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به تصویب رسید و مفاد آن در سال 1985 لازم‌الاجرا گردید. موضوع کنوانسیون مذکور ایجاد یک سیستم هماهنگ بین‌المللی در زمینه جستجو و شیوه‌های نجات اشخاص مضطر در دریا می‌باشد. این کنوانسیون سازماندهی مراکز هماهنگی نجات دریائی و مراحل هماهنگی در ساحل و همچنین روشهای همکاری چند کشور همسایه را برای انجام عملیات جستجو و نجات در یک منطقه مشترک پیش بینی نموده است. به علاوه، کنوانسیون یاد‌شده مقدماتی را در رابطه با اقدامات آمادگی، ایجاد نقشه‌ها و تعیین منطقه‌های عملیاتی، تاسیس مراکز هماهنگی اصلی و فرعی نجات دریایی و همچنین در صورت بروز سانحه طرح و روشهای عملیات موثر را به طور کامل مورد پیش‌بینی قرار داده است.

با عنایت به تاثیر غیرقابل انکار استفاده از مقررات متناسب با شرایط حاکم بر تردد وسائط نقلیه آبی در کاهش مخاطرات ناشی از فعالیتهای دریایی و با توجه به اینکه الحاق به کنوانسیون مذکور و اجرای مفاد آن موجب اطمینان خاطر هر چه بیشتر دریانوردان و مسافران در دریا است و همچنین ایمنی دریانوردی را افزایش خواهد داد، دولت جمهوری اسلامی ایران در سال 1373 به کنوانسیون مذکور ملحق گردید.

با نگرش به موقعیت جمهوری اسلامی ایران و دارا بودن مرز آبی طولانی و خط ساحلی متجاوز از دو هزار و هفتصد کیلومتر و علیرغم همه کوشش‌هایی که به منظور کاهش سوانح دریایی از طریق بهبود کیفیت ایمنی کشتی و ارتقاء سطح آموزشی خدمه صورت می پذیرد، صنعت کشتیرانی درهر سال با حوادث گوناگونی مواجه می‌شود که در برخی از موارد منجر به فوت انسانها در دریا می‌گردند. تجربیات نشانگر این موضوع است که در موارد متعدد حضور نیروهای آموزش دیده و تجهیزات مناسب و آماده برای عملیات تجسس و نجات، همچنین پشتیبانی کافی از عملیات توانسته است به سرعت میزان لطمات انسانی اینگونه سوانح را کاهش دهد.

عامل مهم مورد نیاز برای موفقیت عملیات جستجو و نجات دریایی وجود طرح عملیاتی مناسب به منظور برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل سریع نیروها و تجهیزات شرکت‌کننده در عملیات تا رسیدن به کنترل نهایی سانحه به وجود آمده و نجات کلیه انسانها مضطر در دریا می‌باشد. چنین طرحی در اصطلاح «طرح ملی» نامیده می‌شود.

 لذا با توجه به موارد فوق دولت جمهوری اسلامی ایران (توسط سازمان بنادر و دریانوردی) طرح ملی جستجو و نجات دریایی را تهیه نموده است تا در صورت بروز سوانح منجر به صدمات انسانی هماهنگی و اقدام لازم را برای مقابله با گسترش آن به عمل آورد.

 در طرح مذکور، مرجع ملی، سازمان و یا نهاد واجد مسئولیت هماهنگی برای پاسخ به موارد اضطراری در طرح ملی است و دراین طرح سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع ملی شناخته شده است و عهده دار وظایف دستگاه اجرایی نیز می‌باشد.