رشته: مهندسی صنایع
مقطع: کاشناسی ارشد
سال دفاع: 1393
دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده:
در جهان امروز بنادر به دلیل برخورداری از مزیت های متعددی همچون قیمت پائین، جابه جایی حجم و وزن انبوه محموله ها، انتقال ایمن کالا و... ایفا کننده نقش کلیدی در صنعت حمل و نقل، اقتصاد و تجارت جهانی هستند. از این رو بنادر کنونی، بنادری سنتی با وظایف محدود نبوده و به مناطق صنعتی و مکان هایی برای دسته بندی، توزیع و حتی تولید کالا تبدیل شده و توانمندی آن ها در پذیرش کشتی های بزرگ، میزان کارایی در تخلیه، بارگیری، جا به جایی و انبارش کالا نمایانگر جایگاهشان در سطح بنادر جهان می باشد. بنابراین مساله کارایی به عنوان یک عامل مهم برای رسیدن به مزیت رقابت بین المللی و ارزیابی مداوم عملکرد و چگونگی توزیع تقاضا در میان بندرهای مختلف اهمیت می‌یابد. درنتیجه به‌کارگیری مدلی علمی، قابل اطمینان و مناسب جهت ارزیابی کارایی بنادر به منظور دستیابی به جایگاه مطلوب در حمل و نقل دریایی، ضروری می‌باشد. روش تحلیل پوششی داده ها با اندازه گیری کارایی بطور نسبی و در حالت های مختلف بازده به مقیاس، به عنوان یکی از کاربردی ترین روش های تصمیم گیری چند معیاره و سنجش عملکرد شناخته شده است و به کارگیری آن در ارزیابی عملکرد بنادر، گامی نوین در راستای استفاده کاربردی از این روش علمی در صنعت حمل و نقل دریایی می باشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی و مقایسه کارایی نسبی بنادر تجاری ایران در سال 1391 و شناسایی بنادر کارا با استفاده از روش ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها می باشد. لذا ابتدا کارایی و عملکرد بنادر منتخب بوسیله مدلCCR ارزیابی شده و سپس با استفاده ازمدل BCC بازده به مقیاس آن ها تعیین میگردد. با توجه به وجود شاخص ارزیابی که در اختیار مدیر نیستند مانند ظرفیت پذیرش کالا در بنادر، با استفاده ازمدل غیر اختیاری، بنادر کارا و ناکارا را شناسایی نموده و همچنین برای رتبه بندی و مقایسه بنادر کارا، روش اندرسون- پیترسون به کار برده می شود. نتایج اجرای مدلCCR و مدل غیر اختیاری نشان می دهدکه از میان یازده بندر تحت بررسی تنها سه بندر( شهید رجایی، امیرآباد و خرمشهر) توانسته اند با مدیریت و استفاده بهینه از منابع حداکثر کارایی را کسب نمایند. همچنین دو بندر دارای بازده به مقیاس کاهشی و چهار بندر دارای بازده به مقیاس افزایشی و مابقی ثابت هستند.
کلمات کلیدی: بندر، کارایی، تحلیل پوششی داده ها، حمل و نقل، بازده به مقیاس
این پایان‌نامه با حمایت مالی سازمان بنادر و دریانوردی به انجام رسیده است.