رشته: زیست شناسی دریا، گرایش آلودگی دریاها
مقطع: کارشناسی ارشد
تاریخ دفاع: زمستان 1393
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات
چکیده:
خوریات ماهشهر از جمله اکوسیستمهایی می باشد که به دلیل مجاورت با صنایع مختلف و عدم توجه کافی به مسائل زیست محیطی دستخوش جنبههای منفی تکنولوژی مدرن گردیده است. اهمیت این خورها نه تنها از لحاظ وجود تأسیسات بندری و مجتمعهای پتروشیمی، بلکه به دلیل ارزش اکولوژیک خوریات منطقه میباشد. مطالعات پیشین انجام شده بر آب، رسوب و آبزیان در منطقه نشانگر آلودگی این منطقه به فلز جیوه بوده و میزان آن را بالاتر از استانداردهای جهانی اعلام نمودهاند. ماهی حلوا سفید (pamous argenteus) یکی از ماهیان بومی منطقه است که علاوه بر صید مستقیم از دریا و مصرف توسط مردم محلی، تکثیر و پرورش آن نیز در منطقه صورت میپذیرد. از آنجا که این ماهی در منطقه مورد مطالعه در معرض آلودگی جیوه قرار دارد و این آلودگی در صورت مصرف ماهیان قابل انتقال به انسان میباشد، این مطالعه به منظور آگاهی از غلظت جیوه در آب، رسوب و بافتهای مختلف ماهی حلوا سفید در منطقه خور موسی و مقایسه قابلیت بافتهای مختلف در تجمع جیوه و شناسایی اندام هدف برای این فلز صورت گرفت. در این مطالعه، نمونه برداری از آب، رسوب و ماهی خورهای جعفری، احمدی و غنام در مهر ماه 1391 صورت گرفت. از هر خور مجموعاً 6 نمونهی آب، 9 نمونهی رسوب و 10 قطعه ماهی حلواسفید برداشت گردید. پس از هضم نمونهها در آزمایشگاه، محتوی جیوه نمونه های آب، رسوب و بافتهای عضله، کبد، استخوان و پوست ماهی ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی و روش بخار سرد اندازه گیری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت جیوه در آب در محدودهی 13/10-21/6 میکروگرم بر لیتر بوده که از حد مخاطره آمیز جیوه در آب نیز بیشتر است. میانگین غلظت جیوه در رسوبات نیز در محدوده 39/0-25/0 میکروگرم بر گرم قرار داشت که آلودگی منطقه را به جیوه نشان می دهد. جیوهی بدست آمده در بافت عضله نیز در محدوده 11/2-67/0 میکروگرم بر گرم وزن وزن خشک قرار داشت که بالاتر از حد مجاز جیوه در عضله بود. بطور کلی غلظت جیوه در بافتهای مختلف ماهیان حلواسفید صید شده از خوریات ماهشهر بصورت : کبد> عضله> استخوان≥ پوست بود و نشان میداد که تجمع بالای جیوه در بافتهای کبد و عضله رخ می دهد که دلیل آن احتمالاً گستردگی بالای رگهای خونی، درصد بالای آب، و خصوصیات بیوشیمیایی و عملکردی این بافتها میباشد. همبستگی بین غلظت جیوه در آب و رسوب و تجمع آن در ماهیان حلواسفید صید شده از خوریات، مستقیم و معنی دار بود (05/0>p).
واژگان کلیدی: تجمع زیستی، جیوه، ماهی حلوا سفید، خوریات ماهشهر، خلیج فارس
این پایان نامه با حمایت مالی سازمان بنادر و دریانوردی به انجام رسیده است.